Bugun - Ramazon oyining so‘ngi kuni. Bilamizki, mehr-muruvvat oyi - Ramazonda dillar yanada yumshab, ko‘ngillardan g‘uborlar ketadi.
Ushbu oy ulug‘ligining yana bir hikmati - dunyodagi barcha musulmonlarning eng muqaddas kitobi – Qur‘oni karim nozil bo‘lgan. Ushbu muborak oy yakuniga yetib, ahli Islomning eng ulug‘ bayramlardan biri – Iyd al-Fitr – Ro‘za hayiti kirib kelmoqda.
Ro‘za ulug‘ ibodat, agar biroz fikr yuritsak, uning qanchalar buyuk va mukammal ekanini anglab olishimiz mumkin. Ro‘zador bir oy davomida kuni bilan o‘zini yeb-ichishdan tiyadi, hatto bir qultum suv ham ichmaydi.
Ramazon oyi oxirlar ekan, muhaddislarimiz rivoyat qilgan bir hadisi sharifni eslab, qalblarimiz shodlik va umidga to‘ladi:
Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: “Rasululloh sallallohu alayhi vasallam dedilar: “U (Ramazon)ning oxirgi kechasida ro‘zadorlarning gunohlari kechiriladi”, dedilar. Ular: “Ey Allohning Rasuli, u Qadr kechasimi?”, deb so‘rashdi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: “Yo‘q, lekin ishchi ishini ado etganidan so‘ng ajri – haqi to‘la qilib beriladi”, dedilar. Imom Ahmad rivoyat qilgan.
Ramazon oyi gunohlardan qutulish uchun ana shunday eng zo‘r imkoniyat mavsumidir.
Ro‘za tutgan kishining o‘ziga bo‘lgan ishonchi ortadi, irodasi mustahkamlashadi, sabr-bardoshi qat’iylashadi va boshqa ko‘plab fazilatlarga ega bo‘ladi.
Ana shunday buyuk va mashaqqatli ibodatni eson-omon ado etib, uning beqiyos foydalarini qo‘lga kiritish baxtiga musharraf bo‘lganliklari shukrona va sharafiga mo‘min-musulmonlar Ramazon oyi tugagan kunning ertasiga, Shavvol oyining birinchi kunini bayram qiladilar. Islomda bu bayram o‘ziga xos uslubda o‘tkaziladi.
Ushbu biz “Ramazon hayiti” deb nomlaydigan kun diniy manba’larimizda “Iyd al-Fitr” deb yuritiladi. “Iyd” so‘zi arab tilida “qayta-qayta takrorlanish”, “foyda-manfaat” ma’nolarini bildiradi. Hayit kuni har yili takror, qayta-qayta kelgani va unda Allohning ne’matlari bandalariga serob bo‘lgani uchun uni “iyd” deb nomlangan. “Fitr” esa “og‘iz ochish”, “taomlanishni boshlash” degan ma’nolarni anglatadi. Demak, “Iyd al-Fitr” ro‘zadan chiqib, taomlanishga o‘tish kuni deganidir.
Azho – Qurbon hayiti, Fitr – Ramazon hayitini bildiradi. Bu ikki hayit kunlarini siz bilan biz mo‘min-musulmonlarga bevosita Alloh taoloning O‘zi bayram qilib bergan ekan. Ularni odamlar o‘zlari o‘ylab topgan yoki olimlar joriy qilgan emas, balki ilohiy iroda shuni ixtiyor qilgan ekan. Ana shundan e’tibordan, ushbu kunlarni bayram qilishning o‘zi alohida ibodat hisoblanadi.
Iyd namozi Ramazon fazilatlari shukronasining ramzidir, dinimizning buyukligi va oliyjanobligining nishonasidir, mo‘min-musulmonlarning Allohga bo‘lgan bandaliklari izhoridir. To‘liq bir oyni kunduzlarini ro‘za tutib, kechalarini qo‘ldan kelganicha ibodatlar bilan o‘tkazib, yana o‘sha ibodatlarining qabul etilishini Allohdan so‘rab, jamoat bo‘lib, birgalikda namoz o‘qish, haqiqatan, ana shunday yuksak ma’nolar kasb etadi.
Mazkur bayramni nishonlar ekanmiz, barchamiz rahm-shafqat, mehr-oqibat va ezgu niyat kabi fazilatlarning ahamiyatini yanada teranroq anglaymiz, bir-birimizga e’tiborimiz yanada ortadi.
Zero, Ramazon xayru saxovat oyidir. Oliyhimmat yutdoshlarimiz bu oyda xayru ehson amallarini yanada ko‘paytiradilar. Ijtimoiy himoyaga ehtiyojmanlarga ko‘mak beradilar, muhtojlarga yordam qo‘lini uzatadilar.
Zero, muqaddas kitoblarimizda qayd etilganidek, “Amallarning eng afzali mo‘min kishining qalbiga xursandchilik ulashishdir”. “Yaxshilikning mukofoti esa, faqat yaxshilikdir”.
Qarindosh-urug‘, qo‘ni-qo‘shnilarni ziyorat qilish, beva-bechoralarning holidan xabar olish, ularga xursandchilik ulashish. Hayit munosabati bilan ustoz va olim kishilarni ziyorat qilish ham juda katta savobli ishlardan hisoblanadi. Shuningdek, bemor ko‘rish, yo‘qsil, qambag‘allar holidan xabar olish, ularning ham hayitni nishonlashlariga ko‘maklashish ayni savob ish bo‘ladi.
Dunyo qalqib turgan hozirgi paytda mamlakatimizda mustahkam qaror topgan tinchlik, osoyishtalikning va ahilligimizning qadriga yetishimiz, qilgan va qilayotgan amallarimiz faqat yaxshilikdan iborat bo‘lishi - barchamizning sharafli burchimizdir.
Shunday shukuhli damlarda xalqimizni, Vatanimizni barcha ofatu kulfatlardan, balo-qazolardan Yaratganning O‘zi panohida asrasin, deb ezgu niyatlar qilamiz.
Xalqimiz hayit bayramlarini o‘zaro mehr-oqibat, hamjihatlik, kattalarga hurmat, kichiklarga izzat, himmat va saxovat kabi an’analarimizga sodiq tarzda o‘tkazib kelmoqda. Hayit kunlari qarindosh –urug‘, yoru do‘stlar bilan diydorlashsak, keksa yoshdagilarni ziyorat qilib, duolarini olsak, ahillarimizga hayitliklar ushashib, ularning ko‘ngillarini olsak, bu katta savob ishlardandir. Xalqimiz orasida fayzu-barokat, mehru-muhabbat, xayru-saxovatni ziyoda qiladigan hayit kunlarining shukuhi qalblarimizni sira tark etmasin, barchalarimizga Ramazon hayiti muborak bo‘lsin!
Avvalo ona Yurtimiz tinch, osmonimiz doimo musaffo bo‘lsin!
Saxovat, mehr-muruvvat, marhamatlilik, birdamlik kabi oliyhimmat sifatlarni o‘zida mujassam etgan eng Ulug‘ va eng Aziz bayram Ramazon xayiti bayrami barchamizga yana bir bor muborak bo‘lsin!